Indië herdenking bij Rozenoord in Bergen op Zoom

Zondagmiddag werd bij Partycentrum Rozenoord de jaarlijkse Indië herdenking van Stichting Payung gehouden met als thema verbinding.

Bij de Indië herdenking wordt stilgestaan bij de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 en de daarop volgende onafhankelijkheidsstrijd en politionele acties en bij de vele slachtoffers die in deze periodes zijn gevallen.

Na een eerste welkom door de ceremoniemeester heette de voorzitter van Stichting Payung, Henk Beijen, alle aanwezigen welkom, in het bijzonder die aanwezigen die zelf de tijd in Nederlands Indië nog hebben meegemaakt.

De herdenking is die van de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 maar daarmee was de ellende in Nederlands Indië nog niet afgelopen. Twee dagen later begon de onafhankelijkheidsstrijd die tot 27 december 1949 zou duren toen Nederland, onder grote internationale druk het Nederlandse bewind in Nederlands-Indië overdroeg aan de nieuwe Indonesische regering.

In 1949 moesten circa 300.000 Nederlands staatsburgers vertrekken uit wat tot dan hun thuis was geweest.

Nu staat er in de tuin van Rozenoord een monument op dit te gedenken, een monument dat, aldus Beijen, rust en vrijheid ademt. Maar rust en vrijheid is niet vanzelfsprekend. Eén dag reizen hiervandaan is er nu een oorlog bezig. Vrijheid is een kostbaar en groot goed maar onze vrijheid is in gevaar.

Beijen roept de jongere generatie op om de lamp van de vrijheid brandend te houden, niet door oorlog, maar door in gesprek te gaan.

"Jullie moeten deze vrijheid in stand houden" Aldus Beijen.

Na het welkomstwoord van Henk Beijen sprak Sjoerd van den Boom over verbinding. Hij las een fragment voor uit een verslag van een overlevende van de ramp met de Junyo Maru. De Junyo Maru was een Japans schip waarop krijgsgevangenen getransporteerd werden. op 18 september 1944 werd dit schip voor de westkust van Sumatra getorpedeerd door een Engelse onderzeeër, niet wetende dat het ruim van het vrachtschip vol krijgsgevangenen zat.

Bij deze ramp kwamen meer dan vijfduizend krijgsgevangenen om het leven, waaronder de vader van Henk en Ron Beijen.

Vader Beijen heeft later postuum het Mobilisatie Oorlogskruis ontvangen, wat voor de broers Beijen veel betekende.

Deze gebeurtenissen creëren ook een verbondenheid, niet alleen bij de broers Beijen.

"Een mens wordt mens door andere mensen", aldus Sjoerd van den Boom.

Een oud liedje, wat op het eerste gezicht niet veel betekend. Maar voor de gevangenen in de Japanse kampen had het lied heel veel betekenis en werd het vaak gezongen.

Het 'zonnetje' symboliseerde de zon in de Japanse vlag en bij 't Zonnetje gaat van ons scheiden werd bedacht dat de Japanse overheersing zou eindigen en zo zong met elkaar moed in.

Op deze middag werd het lied gezongen door Henk Beijen en het gemengd koor/kerkkoor Onze Lieven Vrouwe van Lourdes.

Nadat dit lied gezongen was, verzocht de ceremoniemeester alle aanwezigen voor zover mogelijk te gaan staan en om twee minuten stilte te houden om de slachtoffers uit de Indië periode te gedenken.

Als afsluiting van de twee minuten stilte werd door het koor het eerste en zesde couplet van het Wilhelmus gezongen.

Namens de gemeente Bergen op Zoom was Locoburgemeester mevrouw Letty Demmers aanwezig op de herdenking.

Vroeger, met de pakketboot naar Nederlands Indië was men weken onderweg maar tegenwoordig is de negentienduizend kilometer van Nederlands naar Indonesië in minder dan een dag te vliegen. Eigenlijk is het dus heel dichtbij.

Dichtbij qua reistijd maar nog meer dichtbij door de invloed die de cultuur van Nederlands Indië op de Nederlandse samenleving heeft gehad. Zo zijn er Indische worden in de Nederlandse taal opgenomen zoals soebatten voor discussiëren, tabee als afscheidsgroet en 'Je senang voelen' als je lekker in je vel zit. Allemaal woorden die uit het Maleis uit Nederlands Indië afkomstig zijn.

De locoburgemeester vertelde dat onderzocht is dat zo'n twee miljoen mensen in Nederland op de een of andere manier een band met Nederlands Indië hebben.

De vader van mevrouw Demmers werd als jong soldaat in 19547 naar de kolonie gestuurd om 'de orde te herstellen' maar veel soldaten hadden al gauw door dat het bedoeld was om de Nederlandse heerschappij over de plantages en oliewinning veilig te stellen.

Uiteindelijk heeft toenmalig minister Bot toegegeven dat Nederland 'aan de verkeerde kant van de geschiedenis' stond. helaas is de verwerking van deze periode nog steeds een gevoelig thema.

Jan Verswijveren vertelde dat een meisje in een gevangenenkamp elke avond met andere gevangenen het Indische Onze Vader zong voor hun lotgenoten.

Het Indische Onze Vader dat Jan Verswijveren op deze middag zong heeft dus veel emotionele lading.

Als laatste voor de kranslegging bij het monument droeg Albert Hagenaars één van zijn gedichten voor, met de titel Vrijheid. Hij droeg het twee keer voor, met telkens een andere klemtoon.

"Vrijheid telt slechts zeven letters maar het woord is nooit af"

In defilé gingen de aanwezigen daarna naar het Indië monument in de tuin van Rozenoord, met de heer en mevrouw Bijen en locoburgemeester mevrouw Demmers voorop.

Veel aanwezigen hadden een zonnebloem meegenomen, naast de gewone bloemen die bij het monument gelegd werden.

Naast het monument stonden twee militairen als erewacht tot alle aanwezigen hun krans of bloemen bij het monument gelegd hadden.

Met de kranslegging was het officiële deel van de herdenking achter de rug maar conform het thema 'verbinding' van deze middag was er nog het een en ander georganiseerd.

Sjoerd van den Boom presenteerde een kunstproject waas diverse mensen een tekening gemaakt hadden in het kader van deze herdenking, er was muziek en natuurlijk kon heerlijk Indisch eten op deze middag niet achterwegen blijven. verder is een middag als deze een prachtige gelegenheid om bij te praten met oude en nieuwe vrienden.