Op de algemene begraafplaats aan de Holleweg in Bergen op Zoom is bij bodemonderzoek puin en asbest aangetroffen.
De komende tijd wordt de grond gesaneerd. Dat gebeurt tot de zomer als er bijzettingen in bestaande graven plaatsvinden of als er graven worden geruimd. Rond de zomer vindt sanering plaats van de grond waar nog geen graven zijn. Bestaande graven worden ongemoeid gelaten. De betrokkenen zijn inmiddels geïnformeerd.
Aanleiding
De gemeente Bergen op Zoom maakte een plattegrond van de hele gemeente met daarop plaatsen waarvan het vermoeden bestaat dat er mogelijk niet-ontplofte explosieven uit de Tweede Wereldoorlog aanwezig zijn. Dit vermoeden komt uit archiefonderzoek, oude luchtfoto’s en bijvoorbeeld verslagen van vuurgevechten uit die tijd. Omdat er in de omgeving van de huidige begraafplaatsen aan de Holleweg/Mastendreef hevig is gevochten, is dat ‘verdacht gebied’.
Omdat er op een begraafplaats vanzelfsprekend regelmatig in de grond wordt gegraven, was het nodig om vast te stellen of er inderdaad niet-ontplofte explosieven aanwezig waren.
Op de drie begraafplaatsen (algemene begraafplaats, Rooms Katholieke begraafplaats en de Islamitische begraafplaats) en het terrein van het crematorium is met een zogenaamde grondradar bodemonderzoek gedaan. Deze grondradar ‘kijkt’ vier meter de bodem in. Bij dit onderzoek werden geen explosieven aangetroffen.
De status van de RK begraafplaats, de Islamitische begraafplaats en het terrein van het crematorium veranderde daarmee – voor wat betreft de niet-gesprongen explosieven – van ‘verdacht gebied’ naar ‘protocolgebied’.
Op de algemene begraafplaats, kon het explosievenonderzoek niet helemaal worden uitgevoerd, omdat er puin in de bodem zat. Toen er verder onderzoek werd gedaan, bleek dat er ook asbest tussen het puin zat. Op 18 januari 2021 startte we met het vervolgonderzoek. Om deze asbestvervuiling volledig in beeld te brengen, werkten onze medewerkers de afgelopen weken samen met de omgevingsdienst aan een plan van aanpak.
Aanpak
De gemeente gaat deze asbest- en puinvervuiling verwijderen. Deze sanering gebeurt rond de zomer van dit jaar. Op alle plaatsen waar nog geen graven zijn, wordt ongeveer 50 centimeter van de grond afgegraven. Deze vervuilde grond wordt afgevoerd en er komt schone grond voor in de plaats. Ook wordt dan het explosievenonderzoek uitgevoerd.
Planning
In grote lijnen valt de aanpak van de asbestvervuiling uiteen in 3 periodes:
1. het melden van de vervuiling bij de provincie, de zogenaamde BUS-melding (Bijzondere Uitvoering Sanering) tot de sanering(svergunning),
2. de daadwerkelijke sanering van de vervuilde grond, en
3. de periode na de sanering.
Periode 1
Door de constatering van de asbestvervuiling waren er in principe geen grondroerende activiteiten meer toegestaan. In overleg met provincie deed de gemeente een BUS-melding. Vooruitlopend op een besluit op deze melding mag er wel worden gegraven.
Tot de saneringsvergunning afgegeven is mogen er nieuwe graven aangelegd worden en kunnen er bijplaatsingen in en ruimingen van bestaande graven plaatsvinden. Bij deze activiteiten wordt die betreffende locatie tegelijkertijd gesaneerd. Dat wil zeggen dat de uitkomende grond wordt afgevoerd en vervangen wordt door schone grond. Het is voldoende dat hierbij basale veiligheidsmaatregelen genomen worden. Het werkterrein hoeft niet ruim afgezet te worden en de medewerkers van de aannemer hoeven geen bijzondere beschermende middelen te dragen.
Het aanvraagtraject voor de saneringsvergunning duurt ongeveer 15 weken.
Periode 2
Als de saneringsvergunning is afgegeven, kan de sanering worden uitgevoerd. Dat zal rond de zomer zijn. Het terrein waar nog geen graven zijn (inclusief de gereserveerde graven) wordt afgegraven, de vervuilde grond wordt afgevoerd en er komt schone grond voor in de plaats. Bestaande graven worden niet gesaneerd. Deze sanering duurt ongeveer twee weken. De werkzaamheden zijn betrekkelijk kleinschalig, ook hierbij zijn er geen bijzondere beschermingsmaatregelen nodig. Mogelijk dat er soms wel delen van de begraafplaats tijdelijk afgesloten zijn door de werkzaamheden. Tijdens of na de sanering wordt ook het oorspronkelijke explosievenonderzoek uitgevoerd.
Periode 3
Na de sanering is het terrein schoon zowel wat betreft asbest als explosieven. Een uitzondering hierop is de mogelijke asbestvervuiling van de bestaande graven. Net als in periode 1 vindt er sanering plaats op het moment van een bijzetting of een ruiming. Dit betekent dat het nog jaren kan duren voordat alle graven gesaneerd zijn. Het ligt niet voor de hand dat er in/op de bestaande graven niet-gesprongen explosieven aanwezig zijn. Deze zouden bij het delven van het graf ‘aan de oppervlakte’ zijn gekomen.
Bestaande graven
Bestaande graven worden ongemoeid gelaten. Op het moment dat er in een graf een bijzetting plaatsvindt, vindt er eigenlijk een kleine sanering plaats. De grond op het graf wordt verwijderd en na de bijzetting komt er schone grond voor in de plaats. Datzelfde gebeurt als het graf geruimd wordt.
Er zijn voor bezoekers door de asbestvervuiling geen beperkingen of risico’s bij een bezoek aan de begraafplaats. Bezoekers hoeven geen beschermende maatregelen te nemen.
