In het Arsis gebouw aan de Kometenlaan in Bergen op Zoom presenteerde het Arsis lid Gerard Fransen zichzelf en zijn veelzijdige werk.
Elke vierde donderdag van de maand presenteert een oud of nieuw lid van Stichting Arsis kunst en sociëteit zich met zijn of haar werk. Na Liesbeth de Waal in september en een gezamenlijke presentatie over de Biënnale van Venetië in oktober was het deze avond het ‘podium’ voor beeldend kunstenaar Gerard Fransen.
De expositie
In de grote zaal in het Arsis gebouw, het gebouw waar hij ook zijn atelier heeft, had Fransen de afgelopen dagen hard gewerkt om zijn expositie in te richten met zijn objecten in allerlei materialen en stijlen. Centraal op een podium stond zijn grootste werk, ‘Translucent Woman’ (doorschijnende vrouw), een object van eikenhout en 420 stalen letters, met daaromheen een aantal andere werken zoals een aantal in steen uitgehakte teksten.
De expositie in de grote zaal met centraal ‘Translucent Woman’ en op de voorgrond de stenen scharnieren
Links het werk ‘Verschroeide aarde’, geïnspireerd op de situatie in Syrië. Het uit de gebarste bol opstijgende metaal symboliseert de veerkracht van de mensen die toch doorgaan met hun leven. Rechts een oloide in verlijmd grenenhout. Een oloide is vorm ontwikkeld door de Duitser Dr Schatz in samenwerking met Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie
Deel 1: ‘De motivatie’
De presentatie van Fransen bestond uit twee delen. In het eerste deel vertelde Fransen hoe hij beeldend kunstenaar werd en hoe hij werkt.
Na een introductie door Christine Veraart begon Fransen tot ieders verbazing met een verkleedpartij.
Gerard Fransen werd geïntroduceerd door Christine Veraart
Na het aantrekken van wat ‘werkkleren’ kwamen de diverse beschermings-hulpmiddelen aan bod. Zo werden een stofmasker voor het bewerken van stoffige steen, een lasmasker voor bij het bewerken en lassen van staal, gehoorbescherming voor bij het werken met luidruchtige gereedschappen en een vergrootglas voor bij het fijnere werk gedemonstreerd.
De verschillende beschermingen
Na deze demonstratie nam Fransen plaats in de ‘vertelstoel’ en begon zijn verhaal.
Gerard Fransen in zijn vertelstoel
Het is beter jezelf in je passie te verliezen, dan je passie te verliezen
Al op zeven jarige leeftijd was Fransen geïnteresseerd in het maken van dingen. Op school in Breda kreeg hij handarbeid van Broeder Leo. Deze heeft hem de eerste beginselen van de kunst bijgebracht. Bij Broeder Leo moest een reiger van hout gemaakt worden en dan beviel wel, waarop hij in de schuur bij zijn ouders een hele serie reigers maakte en deze voor vijf gulden per stuk verkocht.
Na de middelbare school wilde hij naar de kunstacademie maar omdat zijn neef Pieter die al op de kunstacademie zat, de familie de indruk gegeven had dat daar vooral gefeest werd, ging dat niet door en koos zijn vader de opleiding werktuigbouw voor zijn zoon.
Na de HTS werktuigbouw opleiding gaf Fransen een jaar les aan een LTS in Den Bosch maar daar kon hij zijn draai niet vinden. Na een jaar verkaste hij naar de Antonie Keldermans MTS in Bergen op Zoom en dat beviel een heel stuk beter.
De avond was druk bezocht
Tot zijn pensioen is Fransen daarna in het onderwijs gebleven maar op 57 jarige leeftijd wilde hij alsnog de kunstacademie gaan volgen. Na zes jaar hard werken in de avonduren had hij deze opleiding succesvol afgesloten. In zijn atelier thuis is hij daarna professioneel verder gegaan in de beeldende kunst.
Maar toch, het lesgeven zit hem in het bloed want naast het creëren van prachtige kunstwerken geeft hij ook les in het letterhakwerk. Zes leerlingen volgen momenteel bij hem de cursus letterhakwerk, waarbij hij benadrukt dat dit heel iets anders is dan letters op een grafsteen zetten. “De kunst is de letters zodanig te hakken, dat de letters en het materiaal eromheen de waarde van de tekst verhogen” aldus Fransen.
Deel 2: ‘De presentatie’
Na een koffiepauze werd het in de zaal opgestelde werk van Fransen bekeken en werd bij een aantal werken uitgelegd hoe ze tot stand waren gekomen.
Een scharnier in steen, dat echt kan ‘scharnieren’ en
daardoor op verschillende manieren neergezet kan worden
Alle kunstwerken hebben een verhaal. Fransen zegt zelf: “Ik zie in elk materiaal een beeld“. Een mooi voorbeeld is het eikenhouten object ‘Voor altijd samen’. Het bestaat uit twee stukken eikenhout die Fransen tijdens een fietstocht in België tegenkwam.
Na enig onderhandelen met de eigenaar en zijn vrouw mocht hij het hout meenemen. Met eikenhouten platen die met houten deuvels bevestigd zijn, is het nu één stevig geheel geworden en zijn de twee uit elkaar getrokken stukken nu voor altijd samen.
Een reusachtige tuinboon van steen was geïnspireerd door de vraag van zijn kleinzoon of opa ook een tuinboon van steen kon maken. Het oorspronkelijke kunstwerk was na zes weken al verkocht maar een kleinere voorstudie gaf wel een indruk hoe het er uit zag.
‘Voor altijd samen’ in eikenhout, een stenen tuinboon, een oloide
in verlijmd grenenhout en een voorstudie van het stenen scharnier.
De grote grenen oloide is een vorm ontwikkeld door de Duitser Dr Schatz in samenwerking met Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie. Deze vorm was oorspronkelijk bedoeld voor het malen van kruiden maar het is ook een vorm die kunstenaars inspireert.
Eén van de kunstwerken in letterhakwerk is een gedicht van dichter, schrijver en kunstcriticus Albert Hagenaars uit Bergen op Zoom. Een video over de totstandkoming van dit werk is te zien in een video van Albert Hagenaars en Gerard Fransen op Vimeo.
De Stem
Hoe dieper deze steen
in slag na slag verstuift
Hoe meer de stem die doorleeft
zich tot u verheft
De bezoekers van deze avond hadden ook nog een primeur want het nieuwste, net voltooide, werk van Fransen werd door hem onthuld. Het waren drie olifantjes van marmer (door Fransen zijn kleinzoon voor tanden aangezien) die scharnierend met elkaar verbonden waren en door de scharnieren ook ‘omhoog kunnen lopen’.
De olifantjes worden onthuld
Het was echt een onthullende avond want niet alleen de olifantjes werden onthuld maar ook een groot kunstwerk dat nog niet helemaal voltooid is. Een notenhouten object met albasten ‘vensters’ waar het zonlicht door kan schijnen op een RVS sokkel. Het moet nog afgewerkt worden maar Fransen wilde het toch deze avond graag laten zien.
De tweede onthulling deze avond
De letterhakwerk leerlingen
Als laatste konden de bezoekers een kijkje nemen in het atelier van Fransen, het atelier waar hij ook zijn zes leerlingen de cursus letterhakwerk geeft.
Nel, William, Gerard Fransen, Jan, Rina, Lambert en Corry
Momenteel heeft Gerard Fransen een groep van zes leerlingen maar hij heeft ruimte voor nog een tweede groep dus liefhebbers van letterhakwerk kunnen hierover bij hem informeren (e-mail: [email protected]).
De bezoekers konden in het atelier ook zien hoe het letterhakwerk in de praktijk gaat doordat een aantal leerlingen bezig waren met hun werkstukken.
Letterhakwerk in de praktijk
Links
- Stichting Arsis kunst en sociëteit
- Stichting Arsis kunst en sociëteit Facebook
- Blog Gerard Fransen
- Facebook pagina Gerard Fransen
- Website Albert Hagenaars
- Facebook pagina Albert Hagenaars
