Christine Veraart vertelt over haar passie voor vilt

De thema’s op de door door Christine Veraart gepresenteerde Arsis-donderdagavond waren het werken met vilt en de kunst van Claudy Jongstra.

Geploegde aarde

Eén van de twintig hedendaagse kunstwerken, uit de tweehonderd inzendingen, die uitgekozen zijn voor de expositie in het Markiezenhof is ‘Geploegde aarde’, een relief van vilt van Merino-wol en landschaap-wol door Christine Veraart.

Het zal duidelijk zijn dat Christine het nodige af weet van het werken met vilt, een kennis die ze deze thema avond met de aanwezigen wilde delen. En dat niet alleen, ook over de in binnen- en buitenland bekende viltkunstenares Claudy Jongstra wist Christine het een en ander te vertellen.

Van wol naar vilt

In Mongolië wordt nog op de traditionele manier vilt gemaakt, een materiaal dat onder andere gebruikt wordt voor de bekende tenten waar de nomaden daar in leven, de joert. In een video was te zien hoe vanaf het scheren van de schapen tot het achter kameel of paard aanrollen van het vilt, dit proces in z’n werk gaat.

Ook de moderne productietechnieken kwamen aan bod. Het machinaal kaarden (de vezels van de wol ontrafelen en evenwijdig leggen om er een draad van kan te kunnen spinnen) en het maken van een naaldvlies (het basismateriaal om vilt te maken).

Claudy Jongstra

Dit jaar is Claudy Jongstra uitgeroepen tot kunstenaar van het jaar door Stichting Kunstweek. Christine vertelde dat Jongstra modevormgeving heeft gestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Ook is Jongstra lid geworden van de academie van Kunsten, de gesprekspartner voor politiek, media en dergelijke.

Jongstra maakt objecten en wandkleden van vilt, maar heeft ook de stoffen voor de Jedi in Episode 1 van de film Star Wars gemaakt. Ze levert stoffen voor bekende couturiers als Maarten Baas en Hella Jongerius en maakt grotere objecten zoals wandbekledingen die in onder andere het Fries museum en het Museum of Modern Arts in San Francisco te zien zijn.

Het mooie van Jongstra haar werk, vertelde Christine, is dat zij het hele productieproces in eigen hand heeft. Een eigen schaapskudde zorgt voor de wol en de kleuren waarmee de wol en het vilt geverfd wordt, zijn vervaardigd van planten en andere natuurlijke kleurstoffen van haar eigen boerderij, De Kraeke, in Huns in Friesland.

Zo zorgt de meekrab wortel voor het rood, Wouw en uienschillen voor het geel en Indigo voor blauw. De orginele natuurlijke kleuren die onder andere door beroemde kunstenaars als Rembrandt, Rubens en Vermeer gebruikt werden. De kleurstof uit de meekrabwortel werd zelfs al in het Egypte van Toetanchamon en in het Romeinse rijk gebruikt.

Met haar werk wil Jongstra bewustzijn kweken voor de duurzaamheid van natuurlijke materialen en de oude technieken behouden voor het nageslacht.

Vilt verwerken in de praktijk

Aan de hand van verschillende werken die Christine had meegenomen liet ze de geïnteresseerde bezoekers zien wat er zoals mogelijk is en hoe de diverse technieken worden toegepast.

Aan de muur hing bijvoorbeeld een ‘wandkleed’ van wol met een gevilte ondergrond. Als een schaap goed geschoren wordt blijft de vacht één geheel. Door een laag vilt met de onderkant samen te voegen en hier één laag van te maken ontstaat wat een ‘vegetarische schapenvacht’ genoemd wordt. Een complete schapenvacht waarbij het schaap zijn eigen vel mag houden. De vilten rand rondom de schapenvacht heeft Christine geborduurd op de manier warop dat in Mongolië ook gebeurt.

Op de tafel lag nog een vegetarische schapenvacht waarbij goed te zien was hoe de onderkant een stevige vilten laag geworden was. Vilt kan ook gemaakt worden in combinatie met andere materialen zoals kaasdoek of zijde, waardoor het extra sterkte krijgt. In een stalenboek konden de verschillende varianten hiervan bekeken en gevoeld worden.

Om van losse net geschoren wol vilt te maken of wol te spinnen, moet het eerst gekaart worden. Dat gebeurt machinaal met grote machines waardoor lappen naaldvlies of wolvlies ontstaan maar kan ook kleinschalig met een handbediend apparaat. Van een paar handenvol losse wol, werd een vlies gemaakt dat later weer tot vilt verwerkt kan worden.

Behalve vilt, kan ook wol gesponnen worden om mee te breien. Dat gebeurt op een spinnewiel en na een demonstratie door Christina mochten ook anderen, met wisselend succes, proberen om een nette draad te spinnen. Het lijkt makkelijk…….

Behalve de vegetarische schapenvacht hing er ook een vilten deken van Merino naaldvlies aan de muur. De techniek die hiervoor gebruikt wordt is weer anders dan bij de schapenvacht. Voor een deken als deze wordt eerst een basis van vilt gelegd. Hierop komen uitgeknipte vilten vormen in verschillende kleuren die door vervilten weer één geheel worden.

Voor een vorige editie van Heerlijke Kunst had Christine een paar grote ‘rotsblokken’ van vilt gemaakt. Toen ze, na de expositie, één van de rotsblokken in haar tuin had liggen, bleek dat nestelende vogels hier graag stukjes uit plukken voor nestmateriaal, zodat er na verloop van tijd niet veel meer van het vilten rotsblok over was. De kleinste van de drie ‘rotsblokken’ is bedoeld als kattenmand.

De volgende thema avond

Op 11 april komt fotograaf Rem van de Bosch vertellen over zijn project ‘Male Hair’. Van de Bosch was al eerder op een Arsis thema avond. Toen was het thema ‘Muze’ en presenteerde hij zijn project ‘A Muze a Day’ waarbij hij 365 dagen lang elke dag een vrouw naakt fotografeerde. (Klik hier voor een artikel over deze Arsis thema-avond over de Muze op deze site)

Bergen op Zoom